FAIR en DUTO: Een tweeluik voor duurzame informatiearchitectuur
In een wereld waarin informatie centraal staat in besluitvorming en innovatie, zijn toegankelijkheid en duurzaamheid geen luxe, maar een noodzaak. FAIR (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable) en DUTO (Duurzaam Toegankelijke Overheidsinformatie) bieden samen een solide fundament om informatie toekomstbestendig en waardevol te houden. Hoewel beide kaders een andere invalshoek hebben, vullen ze elkaar perfect aan en vormen ze samen een onmisbaar raamwerk voor moderne informatiearchitectuur.
FAIR: Toegankelijkheid en hergebruik zonder grenzen
FAIR richt zich op het toegankelijk maken van informatie voor zowel mensen als machines. Door data vindbaar, interoperabel en herbruikbaar te maken, wordt het eenvoudiger om deze over systemen en organisaties heen te delen en opnieuw in te zetten. FAIR benadrukt het belang van rijke metadata en gestandaardiseerde beschrijvingen die context en herkomst inzichtelijk maken. Dit zorgt ervoor dat informatie losgekoppeld wordt van de beperkingen van individuele systemen, wat essentieel is voor duurzame toegankelijkheid.
Zoals ook in het boek Moderne Informatie-architectuur wordt beschreven, sluit dit aan bij de bredere paradigmaverschuiving naar informatieobjecten. Informatieobjecten, opgebouwd uit betekenisvolle gegevens met expliciete metadata, maken deze principes toepasbaar in de praktijk. Ze verhogen de interoperabiliteit tussen systemen en maken het mogelijk om waardevolle informatie te hergebruiken in contexten die nu nog onbekend zijn. Wil je meer weten over de rol van informatieobjecten en waarom deze verschuiving essentieel is? Lees dan de blog Informatieobjecten: Naar een architectuur waarin systemen voor ons werken.
DUTO: Duurzaamheid en betrouwbaarheid als basis
Waar FAIR zich richt op toegankelijkheid en flexibiliteit, legt DUTO de nadruk op de betrouwbaarheid en duurzaamheid van informatie. Het gaat verder dan technische vindbaarheid door te eisen dat informatie altijd in de juiste context en met volledige metadata beschikbaar blijft. Dit voorkomt dat waardevolle informatie verloren gaat bij migratie naar nieuwe systemen of bij gebruik in een andere organisatorische context.
DUTO stelt eisen aan de duurzame toegankelijkheid van informatie, waarbij wordt gewaarborgd dat deze toegankelijk, bruikbaar en betrouwbaar blijft, ongeacht veranderingen in technologie of organisatie. Het principe dat informatie applicatie-onafhankelijk moet zijn, is een cruciaal onderdeel van de architectuurvisie. Door metadata en context expliciet te maken, wordt informatie niet alleen toegankelijk, maar ook begrijpelijk en toepasbaar, onafhankelijk van tijd of systeem. Dit sluit direct aan op het concept van informatieobjecten, dat eerder werd besproken. Door deze toe te passen, bouwen organisaties een solide basis voor betrouwbare en herbruikbare informatie.
Een gezamenlijke basis voor duurzame informatiearchitectuur
FAIR en DUTO vullen elkaar aan en versterken elkaar. Samen bieden ze een kader waarin informatie niet alleen correct wordt beheerd, maar ook strategisch wordt ingezet. FAIR zorgt voor herbruikbaarheid en interoperabiliteit, terwijl DUTO borgt dat informatie betrouwbaar blijft en in elke fase van haar levenscyclus voldoet aan wettelijke eisen.
In het boek Moderne Informatie-architectuur wordt beschreven hoe deze principes praktisch kunnen worden toegepast door te werken met informatieobjecten. Deze bieden een abstractieniveau dat dataobjecten overstijgt, waardoor betekenisvolle eenheden ontstaan die consistent en betrouwbaar zijn. De paradigmaverschuiving naar informatieobjecten maakt het mogelijk om zowel FAIR als DUTO op natuurlijke wijze te integreren in de architectuur. Meer over deze paradigmaverschuiving lees je in de eerder verschenen blog.
Reflectie: De urgentie van robuuste informatieprincipes
Incidenten uit het nieuws tonen regelmatig aan hoe foutieve interpretaties, verlies van context of ontoegankelijke informatie tot grote problemen kunnen leiden. Of het nu gaat om complexe juridische vraagstukken of het beschikbaar maken van overheidsinformatie, het is duidelijk dat informatie alleen waardevol is als deze correct wordt beheerd en duurzaam toegankelijk blijft.
FAIR en DUTO bieden richtlijnen, en zijn onderdeel van de Moderne Informatiearchitectuur(visie) op hoe organisaties hun informatiepositie kunnen versterken. Door deze principes te omarmen, bouwen we aan een toekomst waarin informatie niet alleen een hulpbron is, maar ook een strategisch voordeel biedt.