Showcase: Belastingdienst – BA CAP Gegevens

Project typering

Mijn werkzaamheden vielen onder de paraplu van een organisatie brede verandering die het (her)gebruik van gegevens herstructureert met als doel oplossen dataschuld (af kunnen leggen van verantwoording over (her)gebruik) en oplossen technische schuld. De werkwijze van het programma Vernieuwing Gegevens is gebaseerd op Safe/Agile.

Als Business architect heb ik een Business Solution Architectuur opgesteld voor de Relatiebeheerdienst. Hierin is een oplossing ontworpen voor het gehele proces rondom Gegevens Lever Overeenkomsten (GLO) en de realisatie daarvan. Ook de benodigde organisatorische aanpassingen die het modelgedreven werken met zich meebrengt is onderdeel van deze SA. De SA heeft o.a. inzichtelijk gemaakt dat de bovenliggende Business Architectuur onvoldoende was. Omdat dit voor de business relatief nieuwe materie betreft heeft Jef als Lead Business Architect het team op inhoud ondersteund.

In de BA is een modulaire dienstverlening gedefinieerd die aansluit bij de toekomstvisie van de Referentie Architectuur. Hiervoor is gebruik gemaakt van het concept van de Informatie Verwerkende Organisatie en de principes van Fit for Purpose (ingangscontrole) en Fit for Use (uitgangscontrole). Naast de Relatie Beheer en het beheer van Gegevens Lever Overeenkomsten (GLO) zijn de primaire diensten voor de gegevensstromen gedefinieerd.

Vervolgens is Jef gevraagd om een migratie voorbereidingsstrategie op te stellen waarmee de business de bestaande gegevensstromen in kan passen in de nieuwe, modelgedreven, werkwijze die de Vernieuwing Gegevens voorstaat. Bij toepassing moet het resultaat een business opdracht zijn waarmee de te migreren gegevensstroom geïmplementeerd kan worden op het nieuwe gegevensplatform. Door de bestaande technische schuld was een initieel analyse proces per gegevensstroom essentieel om de GAP tussen IST en SOLL te expliciteren. Op basis hiervan en de status van de ontwikkeling van het gegevensplatform, kan de haalbaarheid van de migratie bepaald worden. De migratie kent daarmee twee complementaire doelstellingen: oplossen van de dataschuld (verantwoording) en oplossen van de technische schuld.

De tweede fase van mijn werkzaamheden zijn onderdeel van de lijnorganisatie die zelf de taak heeft haar werkzaamheden aan te passen aan de zogenaamde Vernieuwing Gegevens. Daarmee heeft het de karakteristieken van een staf-/adviesfunctie aan het MT.

Vanuit de business is de hulpvraag ontstaan een visie en architectuur op te stellen om de besturing van de Internationale gegevensstromen, binnen de kaders van de RA/DA, te optimaliseren. Parallel heeft Jef de business architectuur voor het gebruik van het Verwijzingsportaal Bankgegevens (VB) met een specialistisch team uitgewerkt om de belangen van de Belastingdienst bij deze externe ontwikkeling te waarborgen. Onderdeel van de architectuur uitwerking van het VB-gebruik is de verandering in werkwijze die het concept aansluiten i.p.v. repliceren met zich meebrengt voor het organisatorisch- en procesperspectief.

Inhoudelijke uitdagingen

De verschillende deelopdrachten kennen ieder hun eigen uitdagingen.

1. Opstellen van een Business Architectuur
   In een IV gedreven organisatie – als gevolg van een informatieverwerkend karakter van de bedrijfsvoering – is een van de grote valkuilen, wensen en doelstellingen te formuleren in de vorm van IV oplossingen. De uitdaging was om het business perspectief los van het IV perspectief te ontwikkelen zodat de dienstverlening aan de afnemer centraal komt te staan.
2. Migratie voorbereidingsstrategie
   De SOLL situatie gaat uit van vraag- en modelgedreven gegevensstromen waar de IST situatie is gebouwd op IV voorzieningen. De uitdaging was om de IV-werkelijkheid  te respecteren en toch vraag- en modelgedreven te migreren. Complicerende factor was het feit dat de services van het platform nog volop in ontwikkeling waren. Door de bestaande data schuld en technische schuld was een degelijke inventarisatie van de IST noodzakelijk voor de GAP met de SOLL helder was en de haalbaarheid van de migratie bepaald kon worden . Daarbij was het waarborgen van de continuïteit in de dienstverlening uitgangspunt.
3. Besturing van het omgaan met externe ontwikkelingen
   Vanuit Europa komen steeds meer richtlijnen (DAC) die gevolgen hebben voor de Belastingdienst. Het groeiende belang van deze richtlijnen en de omvang vragen om een aangepaste governance op de internationale gegevensstromen als geheel. De uitdaging hierbij is dat de organisatie bron- en wetgedreven is ingericht waardoor de internationale gegevensstromen qua verantwoordelijkheid zijn verdeeld over de organisatie en een centrale governance praktisch onmogelijk is. Daarbij komt dat de organisatie primair ingericht is op het uitvoeren van nationale wet- en regelgeving waarbij internationale wet- en regelgeving niet altijd de prioriteit kan krijgen die het verdient. Een derde uitdaging is dat de middelen centraal worden beheerd waardoor het lastig is om voor de internationale gegevensstromen voldoende vrij te maken als dat werklast vanuit de nationale gegevensstromen hoog is.Voor het verwijzingsportaal bankgegevens (VB) ligt de uitdaging in het feit dat het ontwikkeld is vanuit opsporingsperspectief en dus onder aansturing van Justitie en Veiligheid valt. De Belastingdienst is aangehaakt op deze ontwikkeling en vraagt een hogere servicegraad als het potentieel van het VB ten volle benut wordt (het centrale punt voor gegevensuitwisseling tussen financiële dienstverleners en de overheid). Dat houdt in dat doorontwikkeling voor de Belastingdienst consequenties heeft voor het portaal in de huidige vorm. Door een verschuiving in de relatieve belangen van het gebruik tussen de verschillende afnemers moet de governance aangepast met betrekking tot de verschillende ministeries.

Jef heeft deze uitdagingen aangegaan vanuit zijn expertise om de ‘samenhang der dingen’ te zien. Door goed te inventariseren wat er speelt vanuit alle perspectieven heeft als architect en adviseur in de verschillende projecten laten zien wat er speelt, waar knelpunten zitten en hoe deze in het kader van de doelstellingen opgelost kunnen worden. Door zich te focussen op de inhoudelijke uitdaging kon hij vanuit de inhoud – feiten – adviseren richting het MT. Besluiten en voortschrijdend inzicht van het MT kon hij, samen met het team, snel verwerken tot een impact analyse en plan van aanpak.

Invulling van de rol

Jef heeft de volgende invulling gegeven aan zijn rol:

• Intensieve afstemming met opdrachtgevers en stakeholders om het doel en de scope te kunnen expliciteren.
• Structureren en modelleren van informatie in een architectuur repository als bron voor heldere communicatie stukken en architectuur documentatie.
• Werken in een team waarbij zijn inhoudelijke conceptuele kracht wordt gebundeld met management benaderingen en operationele toepassingen.
• Sturen en bijsturen vanuit de architectuur – principes en concepten – zonder te snel in de details van de uitzonderingen te vervallen.